چهارده اسفند سالروز درگذشت مصدق

14 اسفند مصادف با سالروز درگذشت مردی در عالم سیاست ایران معاصر است که رد پایش در تاریخ ایران برای همیشه ماندگار خواهد بود. دکتر محمد مصدق فرزند میرزا هدایت الله وزیر دفتر که علیرغم داشتن پایگاه اجتماعی اشرافی و اتصال به خاندان سلطنتی قاجار، هرگز تن به ستمبارگی نداد و گویی خون قجری در رگهایش نبود. او لقب مصدق السلطنه را از مظفرالدین شاه دریافت کرده بود. احمد قوام السلطنه و حسن وثوق الدوله که با هم برادر بودند، پسر خاله های محمد مصدق بودند ولی هرگز میان ایشان و آن دو برادر انس و الفتی ایجاد نشد و مسیر سیاسی شان بسیار با هم فاصله داشت. نه در زندگی شخصی و نه در حیات سیاسی آلوده به فساد نشد. نقل است که در دوران دو ساله نخست وزیری هیچ حقوقی از دولت دریافت نکرد و نیز با ماشین شخصی خودش رفت و آمد می کرد. مصدق با همه پاکدستی اما در برخی موارد بجای انعطاف و در نظر گرفتن شرایط سیاسی کشور، همچنان موضع رادیکالی می گرفت و بر خواست خود پای می فشرد. بسیاری از منتقدین وی می گویند زمانی که طرح مشترک انگلیس و امریکا و بانک جهانی مبنی بر قرارداد تنصیف(50-50) به وی پیشنهاد شد باید می پذیرفت. عدم قبول این پیشنهاد مرگ سیاسی مصدق را به دنبال داشت. گفته شده در زمانی که مصدق به امریکا مسافرت کرده بود با رؤسای شرکت های بزرگ نفتی دیدارهایی داشت و به این نتیجه رسیده بود که این شرکتها به هیچوجه حاضر نیستند پشتیبانی از شرکت نفت انگلیس را رها کنند و از مصدق حمایت کنند. ایشان هم متقاعد شده بود که به قرار فوق الذکر تن بدهد ولی تعدادی از اطرافیان وی رضایت ندادند. سرانجام با کودتای 28 مرداد 1332 وی از مسند نخست وزیری برکنار و در دادگاه نظامی محاکمه و محکوم به سه سال زندان و حصر خانگی در روستای احمدآباد تا آخر عمر گردید. مصدق پس از عمری مبارزه و جولان در میدان سیاست، در روز یکشنبه 14 اسفند 1345 در منزل شخصی خود در احمدآباد در سن 84 سالگی درگذشت. او وصیت کرده بود که در کنار شهدای سی ام تیر 1331 در ابن بابویه دفن شود ولی حکومت پهلوی این اجازه را به خانواده وی نداد. بنابراین در همان منزل خانوادگی به خاک سپرده شد. نام و یادش گرامی باد.